نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی را چطور تشخیص دهیم؟
نور مورد نیاز گیاهان
بسیاری از کارشناسان معتقدند که نور، مهم ترین عامل برای رشد و سلامت گیاهان شماست. اینکه حال گیاهان شما در منزل یا محل کار خوب باشد به این موضوع بستگی دارد که آیا میزان نور مورد نیازش تامین می شود یا خیر؟
نور کم یا زیاد، باعث می شود گیاهان شما بیمارگونه به نظر برسند، رشد نکنند، شکوفا نشوند و در نهایت پژمرده شده و از بین بروند.
در این مطلب سعی شده تا نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی مورد بررسی قرار گرفته و به نیازهای نوری گیاهان داخل منزل بپردازیم و هریک از مشکلات زیر را بصورت کامل شرح دهیم :
-
نیازهای گیاهان به نور و نحوه تأمین آن
-
شناخت مشکلات نورپردازی و نحوه حل آن
اینکه گیاه شما به چه میزان نور احتیاج دارد به عوامل مختلفی بستگی دارد.
قبل از هر چیز شما باید علاوه بر آشنایی با این عوامل، آن ها را خوب درک نموده تا بتوانید در مورد نیاز نوری گیاه خود تصمیم درستی بگیرید. این عوامل عبارتند از:
- شناخت نحوه تأثیر نور بر گیاهان
- آشنایی با انواع مختلف نوردهی
- موقعیت یا محل قرار گرفتن گیاه نسبت به نور
- چه موقع و چگونه از نور مصنوعی استفاده کنیم؟
- تشخیص مشکلات نوری گیاهان
- انتخاب گیاهان مناسب با توجه به نوع نورپردازی خانه
بعد از مطالعه این نوشته شما می توانید به سوالات زیر پاسخ دهید:
- گیاهان چگونه از نور استفاده می کنند؟
- چگونه میزان و نوع نور منزل یا محل کار خود را تشخیص دهیم؟
- چگونه می توانید از نور برای کمک به رشد بهتر گیاهان استفاده کنید؟
- بهترین جا برای گیاه های شما در منزل یا محل کار کجاست؟ (تا تمام نیازهای نوری آنها برآورده شود)
- با توجه به میزان روشنایی خانه شما، بهترین انتخاب چیست؟ یا چه گیاهی را را انتخاب کنیم؟
- مشکلات نوری گیاهان من چیست و چگونه آنها را برطرف کنم؟
نور چگونه باعث رشد گیاهان آپارتمانی می شود؟
گیاهان با فرایندی به نام فتوسنتز(photosynthesis) ، نور خورشید را جذب کرده و به انرژی تبدیل می کنند. کلروپلاست ها(Chloroplast) اندامک هایی در سلول های گیاهی هستند که مسئول فتوسنتز می باشند. آن ها همچنین برای تهیه غذای مورد نیاز گیاه از نور خورشید همراه با آب و دی اکسید کربن استفاده می کنند.
گیاهان قادرند با تعدیل تعداد و توزیع این کلروپلاست ها به تغییرات سطح نور پاسخ بدهند. هنگامی که نور کم باشد، طبعا گیاه نیاز به جذب نور بیشتر دارد و بنابراین تعداد کلروپلاست ها به طور کلی افزایش می یابد. این امر اغلب باعث می شود که برگ گیاهان به عنوان پاسخ اولیه به شرایط کم نور، سبز تیره شوند.
و اما هنگامی که نور زیاد باشد، تعداد کلروپلاست ها می توانند کاهش یابند، و توزیع خود را در داخل برگ ها تغییر می دهند تا نور کمتری را جذب کنند. در صورتی که سطح نور بالاتر از حد ایده آل باشد، اغلب منجر به کم رنگ شدن سبزی برگ گیاه می شود.
از طرفی توانایی گیاهان برای سازگاری با تغییرات نور محدود است و هر گیاهی بسته به نوع خود می تواند تحمل یک حداکثر و حداقلی از سطح نور را داشته باشد. و از طرف دیگر، گیاهان برای سازگاری به زمان نیاز دارند، بنابراین می توان گفت که تغییرات ناگهانی در نور، بیشترین ضرر را به سلامتی گیاهان شما وارد می کند.
عوامل محیطی موثر در میزان نور دریافتی گیاه آپارتمانی
فاکتورهای زیادی در میزان نور دریافتی گیاهان آپارتمانی شما نقش دارند، مانند:
جهت پنجره ها، شدت نور خورشید که از طریق پنجره ها می تابد، نحوه تغییر نور در طول روز، تغییر نور بر اساس فصل و همچنین تأثیرات آب و هوا بر نور.
اما در این قسمت ما می خواهیم دو عامل محیطی مهم را برای شما موشکافی کنیم که عبارتند از:
۱- محل قرارگیری گل آپارتمانی
موقعیت گیاهان در خانه یا محل کار، در میزان نور دریافتی آنها تأثیر خواهد داشت. باید بدانید که پنجره های خانه شما به کدام جهت هستند تا بتوانید در مورد میزان نور دریافتی گیاهان بهترین تصمیم را بگیرید.
با این حال ، ممکن است لازم باشد بسته به موقعیت شما نسبت به خط استوا تغییرات و تنظیماتی انجام دهید، زیرا میزان و زمان تابش نور به مسیر خورشید بستگی دارد. همچنین کوه ها، تپه ها، دره ها، جنگل ها و سازه های ساختمانی نیز ممکن است بر نحوه تابش نور خورشید به پنجره های شما تاثیرگذار باشد.
۲- جهت پنجره
با طلوع خورشید در مشرق و غروب آن در مغرب، می توانید انتظار داشته باشید که بهترین روشنایی در پنجره های رو به شرق در صبح و پنجره های رو به غرب در اواخر بعد از ظهر و عصر می باشد.
در نیمکره شمالی، پنجره های رو به جنوب بیشترین میزان نور مستقیم خورشید را تأمین می کنند، در مقابل پنجره های رو به شمال حداقل نور مستقیم خورشید را جذب می کنند. این البته در نیمکره جنوبی متفاوت است، جایی که پنجره های رو به شمال بیشترین تابش نور خورشید و پنجره های رو به جنوب کمترین میزان را فراهم می کنند.
در نهایت می توان نتیجه گرفت که چون کشور ایران در نیم کره ی شمالی قرار دارد، پس پنجره های رو به جنوب بیشتر میزان نور مستقیم خورشید را دارند.
جهت های مختلف پنجره در نیم کره شمالی (مانند کشور ایران)
پنجره های رو به غرب (West-Facing Windows)
در حالی که پنجره های رو به غرب نسبت به پنجره های رو به جنوب نور خورشید کمتری دریافت می کنند، اما باز هم در بخشی از روز (بعد از ظهر و اوایل عصر) نور مستقیم خورشید به آن ها می تابد.
پنجره های غربی در اوایل صبح و اوایل بعد از ظهر نور غیر مستقیم بیشتری دریافت می کنند. آفتاب بعد از ظهر شدید است و می تواند درجه حرارت نزدیک پنجره را افزایش دهد، بنابراین مراقب گیاهانی باشید که می توانند به راحتی توسط این نور بسوزند و آنها را کمی از پنجره فاصله دهید.
پنجره های رو به شمال (North-Facing Windows)
پنجره های رو به شمال کمترین میزان نور را دریافت می کنند. این پنجره ها هیچگونه تابش مستقیم نور خورشید را ندارند و برای گیاهانی که نیاز به نور کمی دارند، خوب است.
به طور کلی در طول تابستان، مقدار نور نزدیک به پنجره ای رو به شمال برای اکثر گیاهانی که به نور غیر مستقیم و روشن نیاز دارند کافی است.
از آنجایی که میزان نور با فاصله دادن گیاه از پنجره به شدت کاهش می یابد، فاصله چند سانتی متری از اینگونه پنجره ها برای گیاهان کم نور بسیار مناسب هست.
در زمستان، طاقچه پنجره رو به شمال معمولاً برای تأمین نیازهای نور گیاهان داخلی که به نور کم نیاز دارند، کافی است. اما گیاهان دیگر بهتر است به مکان منتقل شوند که نور بیشتری دارند و یا اینکه از نورهای مکمل استفاده نمایید.
پنجره های رو به جنوب (South-Facing Windows)
پنجره های رو به جنوب معمولاً مستقیم ترین نور خورشید را دریافت می کنند به شرطی که پنجره ها توسط درخت، سایبان یا چیز دیگری پوشیده نشده باشند.
این نور معمولاً قوی ترین و درخشان ترین نوری است که می توانید در داخل خانه خود دریافت کنید.
پنجره های رو به جنوب بهترین نقطه برای تامین نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی هست که به “نور مستقیم” خورشید نیاز دارند.
پنجره های رو به شرق (East-Facing Windows)
پنجره های رو به شرق در اوایل صبح که تابش نور خورشید آن چنان گرم نیست، نور مستقیم دریافت می کنند.
بعد از رسیدن خورشید به نیمه، نور غیر مستقیم مناسبی دریافت می کنند.
گیاهانی که به نور غیر مستقیم روشن نیاز دارند در پنجره های رو به شرق عملکرد خوبی دارند.
نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی در طی روز به چه شکلی تغییر می کند؟
همانطور که می دانید خورشید از شرق طلوع و در غرب، غروب می کند.
با توجه به حرکت خورشید در طول روز، نوری که از پنجره ها وارد می شود متغیر می باشد و بسته به جهت پنجره متفاوت است:
تغییرات نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی در فصول مختلف سال چگونه است؟
با تغییرات فصل، میزان نوری که از پنجره های شما وارد می شود تغییر می کند. در تابستان، به دلیل موقعیت زمین نسبت به خورشید، هر روز پرتوهای خورشید شدیدتر و با مدت زمان بیشتری به گل های شما می تابند.
این به این معنی است که نوری که از پنجره ها وارد می شود علاوه بر اینکه روشنایی و شدت بیشتری دارد، زمان طولانی تری هم می تابد، از طرف دیگر در زمستان، روزها کوتاه تر اند و در نتیجه هم زمان دریافت نور و هم از شدت نور کاسته می شود.
با توجه به فصل ممکن است لازم باشد موقعیت گیاهان خود را تغییر دهید.
به عنوان مثال، گیاهی که در تابستان از پنجره رو به غرب نور دریافت کرده و رشد می کند ممکن است لازم باشد در زمستان به پنجره رو به جنوب منتقل شود تا نور بیشتری را در روز دریافت کند.
برعکس ، ممکن است گیاهی که در زمستان، پنجره رو به جنوب برای آن ایده آل است از شدت نورخورشید در تابستان بسوزد، در این صورت گیاه را مقداری از پنجره فاصله دهید و یا به پنجره رو به غرب یا شرق که نور کمتری دریافت می کند، منتقل کنید.
گیاهان در زمستان به ندرت در پنجره ای رو به شمال رشد می کنند، اما گیاهان سایه دوست ممکن است در تابستان که نور برای مدت طولانی تری می تابد، در این پنجره های شمالی خوب عمل کنند.
تاثیر آب و هوا بر نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی چگونه است؟
بدیهی است وقتی هوا پر یا ابری باشد، میزان نوری دریافتی از خورشید هم تغییر می کند.
هوای ابری یا بارانی مانع از تابش اشعه خورشید به خانه یا محل کار شما می شود.
حداقل یک یا دو هفته از این هوای نامناسب لازم است تا تأثیر منفی روی گیاهان آپارتمانی شما بگذارد، با این وجود حتی گیاهان غیر مقاوم که به نور مستقیم در داخل خانه احتیاج دارند می توانند برای چندین هفته خوب باشند و اوضاع را تحمل کنند.
برای زمستان های طولانی و سخت، ممکن است نیاز باشد که نور اضافی را به گیاهانتان بتابانید و یا اینکه جای آن ها را به سمت پنجره های دیگر منتقل کنید تا نیازهای گل آپارتمانی در خانه شما برآورده شود.
بسیاری از گیاهان خانگی به دلیل کاهش ساعات دریافت نور خورشید در زمستان به خواب زمستانی فرو می روند.
فاکتورهای تاثیرگذار بر نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی
دو عامل مهم شدت نور و مدت زمان تابش آن مهمترین فاکتور در اثرگذاری بروی گیاه می باشند که در ادامه به توضیح آن ها خواهیم پرداخت.
۱ – شدت نور و تاثیر آن بر رشد گیاه
شدت نور به معنی میزان روشنایی نور است که یک عامل حیاتی برای گل های آپارتمانی می باشد.
شدت نور بر روی یک سطح را معمولا با واحدی مشخص به نام فوت کندل(foot-candle) اندازه گیری می کنند.
فوت کندل، شدت روشنایی است که از یک شمع استاندارد در فاصله یک فوتی توسط یک فوت مربعی دریافت می شود(یا به عبارت ساده تر، میزان نوری است که توسط یک شمع از فاصله یک فوتی بر روی سطحی می افتد).
یکی دیگر از واحدهای اندازه گیری شدت نور لوکس (Lux) است که ۱ واحد فوت کندل معادل است با ۱۰.۷۶۴ لوکس.
با توجه به مطالبی که گفته شد؛ نورها براساس شدت به چند دسته زیر تقسیم می شوند:
نور کامل (Full Sun):
به نور مستقیمی که در فضای آزاد می تابد به اصطلاح نور کامل گفته می شود، که تقریبا می توان گفت در یک شرایط یکسان، نور مستقیم در محیط بیرون تقریباً دو برابر شدت نور مستقیم در فضای داخلی است.
دستیابی به این سطح از نور در فضای داخلی تقریبا غیرممکن است، زیرا شیشه های پنجره، نور را فیلتر می کنند و از شدت آن می کاهند.
نور مستقیم داخل خانه (Direct Light Indoors):
نور مستقیم در فضای داخلی، نوری است که مستقیماً از پنجره عبور کرده و روی یک سطح نمایان می شود، به طوری که اگر دستتان را در مسیر آن قرار دهید روی پوست خود احساس گرما می کنید و روی سطح هم سایه ایجاد می شود.
نور مستقیمی که در محیط داخل خانه می تابد بسیار ضعیف تر از نور مستقیم خورشید در فضای باز است، حدود ۲ تا ۵ هزار فوت کندل.
با وجود اینکه این نور توسط شیشه ها و پنجره فیلتر می شود، اما همچنان هم می تواند به بسیاری از گیاهان داخل خانه آسیب برساند و آن ها را دچار آفتاب سوختگی کند.نور مورد نیاز گیاهان آپارتمانی
البته گیاهانی هم هستند که نور مستقیم داخل خانه برای آنها مناسب است و برای رشد به آن نور نیاز دارند مانند بسیاری از ساکولنت ها، کاکتوس ها و گیاهان گل دار.
نور روشن غیر مستقیم (Bright Indirect light):
به جایی گفته می شود که روشن است اما هیچ تابشی مستقیم از خورشید وجود ندارد. اگر مسیر این نور را مسدود کنیم سایه ایجاد می شود، اما سایه ای با لبه های کمرنگ تر(به عبارتی سایه شما دو رنگ است).
شما می توانید در داخل اتاق های شرقی، غربی و جنوبی منزل خود نور روشن و غیرمستقیم داشته باشید، به شرطی که اصول فاصله و محل قرار گرفتن گیاه را رعایت کنید.
نور متوسط:
این همان نوری است که در یک اتاق رو به شرق هنگام ایستادن کنار پنجره در یک روز روشن وجود دارد.
بسیاری از گیاهان آپارتمانی شاخ و برگ دار مانند کالاتیا (Calathea)، فیلودندرون (Philodendron)، بابا آدم یا آلوکازیا (Alocasia) و دراسنا (Dracaenas) در نور متوسط بسیار خوب عمل می کنند.
نور کم:
در مصداق عملی می توان اینگونه گفت که دور از پنجره یک اتاق رو به شرق یا غرب (اتاق پرنور) یا با فاصله از پنجره اتاقی رو به شمال (اتاقی کم نور).
به خاطر داشته باشید که اکثر افراد می توانند در مکانی که فقط ۲۵ فوت کندل نور دارد به راحتی مطالعه کنند، بنابراین به این موضوع دقت کنید که “نور کم” ممکن است روشن تر از آنچه شما فکر می کنید باشد.
نور خیلی کم :
نور ی که کسل کننده به نظر می رسد و در زمستان ها، فاصله ای اندک از یک پنجره می تواند در محدوده نور بسیار کم قرار گیرد.
گیاهان مقاوم به نور کم مانند سانسوریا ، زاموفیلیا ، برگ عبایی (Cast-Iron) ، برخی از آگلونماها (Chinese Evergreen) و غیره با این نور زنده می مانند، اما شاید رشد آنها اندک باشد.
نحوه اندازه گیری شدت نور در محیط اطراف و داخل خانه
برای اندازه گیری نور موجود در محیط، برنامه های زیادی برای گوشی های آیفون و اندروید وجو دارد که شما با نصب آنها می توانید به راحتی نور موجود در محیط منزل و یا محل کار خود را اندازه گیری کنید.
از نمونه های رایگان این نرم افزار ها می توان به این دو مورد اشاره کرد:
- Luminous Meter
- Lux Light Meter
این برنامه ها می توانند با اندازه گیری عینی روشنایی و حرکت و رشد گیاهان در صورت لزوم، به شما در تأمین نیازهای نوری گیاهان کمک کنند.
از نرم افزار Lux Light Meter در گل فروشی آنلاین گلیزه برای اندازه گیری نور محیط های مختلف برای انتخاب بهترین گیاه استفاده می شود تا امکان از بین رفتن گیاهان به حداقل برسد.
خرید گیاهان آپارتمانی مقاوم به نور کم
۲ – مدت زمان دریافت نور مورد نیاز گیاهان و تاثیر آن بر رشد گیاه
مقدار دریافت نور و طول زمان روشنی هوا ، بسته به فصلی که در آن قرار داریم متفاوت است، علاوه بر آن عوامل متعدد دیگری هم بر این موضوع تاثیر گذارند، مانند اندازه پنجره یا موانع خارجی (مثلا ساختمان روبرو). این ها ممکن است باعث شوند که اتاق شما فقط به مدت محدودی از نور با کیفیت در روز برخوردار باشد.
در تابستان بدلیل بلند بودن مدت روز میزان دریافت انرژی از خورشید بسیار بیشتر از زمستان می باشد که مدت روشنایی هوا کم است.
میزان نور دریافتی محل مورد نظر را در طول روز بررسی کنید و اطمینان حاصل نمایید که مدت زمان تابش نور برای گیاهی که قرار است در آنجا قرار بگیرد مناسب است.
ممنون از شما
خیلی خوب و کامل توضیح داده بودید
تشکر از ثبت نظرتون
عالی😍
تشکر از ثبت نظرتون
درودبرشما بسیار عالی بود
پنجره ای روبه شرق دارم اگه شیشه هاشpvc دودی باشه برای گل چطوره
سلام و درود
شما می تونید گیاهان آپارتمانی خودتون رو در محل هایی قرار بدین که فیلتر هایی به مانند انواع پرده، پلاستیک و شیشه های دودی و … از برخورد نور مستقیم آفتاب با گیاهان آپارتمانی جلوگیری کنند.
با سپاس از توضیحات مفصلتون ،میشه بفرمایید گیاهانی که در پاسیو قرار می گیرند ،آیا ارتفاع نورگیر هم تأثیر دارد؟
سلام تشکر از لطف نظر شما
ارتفاع نورگیر هرچی بلند تر باشد مدت زمان دریافت نور مستقیم و شدت نور دریافتی کمتر میشه، همانطور که در قسمت شدت نور و تاثیر آن بر رشد گیاه همین مطلب توضیحات بیشتر خدمتتون ارائه شده و گیاهانی هم خدمتتون پیشنهاد شده است.
خیلی کامل و عالی توضیح داده بودین. ندیده بودم قبلا اینقدر نورهارو کامل جایی توضیح داده باشه.
ممنونم
تشکر از ثبت نظر و حسن توجه شما